İnsan dünya üzerindeki 10 milyon canlı türünden biri...yaklaşık 4000 memeli türü arasında, kendini ve çevresindeki dünyayı inceleyebilmek için gerekli biyolojik donanıma sahip tek canlı insan...
Her birimiz dünyaya doğal bir biyolojik görünüşle geliyoruz ancak zamanla aklımıza ve bazen de derimize kazınan bir kültürel kimlik ediniyoruz...
Fotoğraf: Shubhankar Basu (National Geographic Arşivi)
Türümüzün biyo-kültürel bağlantılarını gösteren sayısız örnek var...Örnek olarak, Afrika ve Asya’nın belirli yerlerinde insanlar çiftçilikle uğraşırken bir yandan doğal çevreyi değiştirdiler ve istemeden de olsa sivrisineğin yetişmesi için gereken uygun ortamı hazırladılar...Sonuçta, sıtma parazitlerini taşıyan sivrisinekler nedeniyle sıtma hastalığı ciddi bir sorun haline dönüştü...buna karşılık, bu bölgelerde yaşayan insanlarda bu hastalığa dirençli genler yayılmaya başladı...anne veya babasından bu geni alan insanların sayısı arttı...bu geni hem anne hem de babasından alan insanlarda orak hücre anemisi gibi ölümcül kansızlık hastalıkları görülme olasılığı yüksek olsa da bu gene sahip olmayanlar da sıtmaya karşı daha hassas...
Biyoloji de yiyecek seçimi ve folklor gibi kültürel uygulamaları etkiliyor... örnek olarak bakla ile sıtma hastalığı arasındaki ilişki ele alınabilir...bakla potansiyel olarak insan sağlığını tehdit edici nitelikte zehirli madde içermesine rağmen, bu madde aynı zamanda alyuvarlarda sıtma hastalığına neden olan parazitin gelişimine engel olur...sıtmanın sıkça rastlandığı Akdeniz ülkelerinde sıtma mevsimi boyunca sofralardan bakla eksik olmazmış...baklanın, kalıtsal olarak bu hastalığa duyarlılığı olan insanlar üzerindeki zehirleyici etkisi de, bu yiyecek hakkında zengin bir halkbiliminin gelişmesine neden olmuş...eski Yunan’da ölmüşlerin ruhlarının baklada saklı olduğuna dair inanç bunların arasında...
Özetle, insanoğlunun bir ayağı kültürde, diğer ayağı ise doğada ve ikisinin etkileşimi kaderimizin çizgisini belirliyor. (Kaynak: Kültürel Antropoloji, W.Haviland, H.Prins, D.Walrath, B.McBride)
Antropoloji: Antropoloji, dünyanın her yerinde, tarih boyunca yaşamış ve hala yaşayan insan toplumlarının incelenmesidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder